Ο Νίκος Χατζηανδρέου ιδρυτής της Organic Islands μιλάει στο Biomag και μοιράζεται μαζί μας τις εμπειρίες και τις αγωνίες του για τον κλάδο των αρωματικών φυτών
Τον Νίκο των γνωρίζουμε από τα πρώτα βήματα του στην καλλιέργεια αρωματικών φυτών , γιατί μας εμπιστεύτηκε την παραγωγή των φυτών που θα εγκαθιστούσε στα πρώτα κτήματα του στην Νάξο. Από τότε έχουν περάσει αρκετά χρόνια και έχουμε καταφέρει από κοινού αρκετά πράγματα για τα οποία είμαστε περήφανοι. Ο Νίκος είναι παράδειγμα προς μίμηση, γιατί πάντα ακούει με προσοχή, δουλεύει μεθοδικά και είναι πάντα έτοιμος να καινοτομήσει. Ας δούμε παρακάτω, τι απάντησε στις ερωτήσειςμας.
Ο Νίκος Χατζηανδρέου έχει BA in International Policy and Administration από το Staffordshire University (UK) και MA in Diplomatic Studies από το University of Westminster (UK). Εργάστηκε ως σύμβουλος για δυο από τις μεγαλύτερες πολυεθνικές εταιρείες συμβούλων επιχειρήσεων (2000-2008). Διετέλεσε Σύμβουλος του Δημάρχου Νάξου (2008-2010). Βασικός εισηγητής στα σεμινάρια της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου σχετικά με την καλλιέργεια αρωματικών φυτών (2013). Έχει συμμετάσχει στη συγγραφή αρκετών άρθρων και έχει παραχωρήσει αρκετές συνεντεύξεις σχετικά με την καλλιέργεια των αρωματικών φυτών. Είναι ο νόμιμος εκπρόσωπος της εταιρείας και υπεύθυνος του τεχνικού σκέλους των δραστηριοτήτων της (καλλιέργεια- μεταποίηση).
Νίκο Καλησπέρα. Πότε ξεκίνησες και γιατί επέλεξες να ασχοληθείς επαγγελματικά με την καλλιέργεια αρωματικών - φαρμακευτικών φυτών;
To 2009, ένα χρόνο μετά τη μετακόμιση της οικογένειάς μου στη Νάξο και ενώ εργαζόμουν ως Σύμβουλος του Δημάρχου, συνεχίζοντας ουσιαστικά την προηγούμενη επαγγελματική μου δραστηριότητα, αποφάσισα να ασχοληθώ με κάτι τελείως διαφορετικό: τη γη. Η ιδέα μπήκε στο μυαλό μου τότε για δύο βασικούς λόγους:
Αφενός ήθελα να κάνω κάτι παραγωγικό και με προοπτική εξέλιξης που θα αξιοποιούσε κάποια κτήματα που είχε η οικογένεια μου στο νησί και από την άλλη, βλέποντας πια καθημερινά τον τρόπο που καλλιεργούνταν τα προϊόντα που καταναλώναμε, κατάλαβα ότι θα έπρεπε να βοηθήσω όσο μπορούσα να εξαπλωθεί η σχεδόν άγνωστη μέχρι τότε στη Νάξο ιδέα της βιολογικής γεωργίας και να αλλάξουν αυτές οι
πρακτικές. Ξεκίνησα από αυτό που ήξερα καλύτερα: το διάβασμα. Μετά από αρκετούς μήνες έρευνας, κάμποσα ταξίδια και συζητήσεις
κατέληξα στα αρωματικά φυτά ως την καταλληλότερη καλλιέργεια για να ασχοληθώ επαγγελματικά. Οι λόγοι της επιλογής αυτής ήταν πολλοί και ποικίλοι. Τα αρωματικά φυτά εκμεταλλεύονταν στο έπακρο τις κλιματολογικές και εδαφολογικές συνθήκες που έχουμε στο νησί και επιπλέον έδιναν μια σημαντική προοπτική εμπορικής εκμετάλλευσης, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Η υλοποίηση του εγχειρήματος ξεκίνησε τελικά τον Οκτώβρη του 2010, με τις πρώτες μας φυτεύσεις και συνεχίζεται φυσικά μέχρι σήμερα.
Ο Νίκος στην βιολογική φυτεία Θυμαριού, στο αγρόκτημα Σαγκρί της Νάξου.
Μπορείς να μας πεις επιγραμματικά, ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετώπισες;
Αρχικά, όταν ξεκινάς να ασχοληθείς με ένα αντικείμενο που δεν το γνωρίζεις καθόλου, το σημαντικότερο εφόδιο που χρειάζεσαι- πέραν των χρημάτων- είναι η αξιόπιστη πληροφόρηση και τεχνογνωσία, την οποία αναγκαστικά αναζητάς σε κάποιους άλλους σχετικούς με το αντικείμενο. Δυστυχώς εκείνη την εποχή οι πληροφορίες ήταν περιορισμένες και διάσπαρτες και λίγοι ήταν οι άνθρωποι στους οποίους μπορούσες να απευθυνθείς για να σε κατευθύνουν σωστά. Ειδικότερα στη δική
μου περίπτωση που ήθελα να κάνω μια καθετοποιημένη παραγωγή (καλλιέργεια- μεταποίηση) τα πράγματα ήταν ακόμα πιο περίπλοκα. Το αποτέλεσμα ήταν να αναγκαζόμαστε να δοκιμάζουμε και να διορθώνουμε συνεχώς πράγματα στην πράξη, γεγονός το οποίο μας πήγε αρκετά πίσω και σε χρόνο και σε κόστος.
Πέραν των παραπάνω και ξεκινώντας ουσιαστικά μέσα στην κρίση, είχαμε να αντιμετωπίσουμε ότι και οι υπόλοιπες μικρές εταιρείες στη χώρα μας αυτή την περίοδο. Ξεκινήσαμε με αρκετή γραφειοκρατία, υποβάλλαμε ένα επιχειρηματικό σχέδιο στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Αγροτική Ανάπτυξη της Ελλάδας» το οποίο έκανε δυο χρόνια να αξιολογηθεί και όταν πια εγκρίθηκε αναγκαστήκαμε να το εγκαταλείψουμε λόγω αδυναμίας χρηματοδότησης και αντιμετωπίζουμε συχνά προβλήματα ρευστότητας καθώς δεν υπάρχει καμία απολύτως υποστήριξη από τις τράπεζες σε επιχειρήσεις σαν τη δική μας.
Ο χάρτης της Νάξου.
Εξάγεις σε αρκετές χώρες. Πόσο δύσκολο είναι μια μικρομεσαία αγροτική επιχείρηση να βρει αγορά στο εξωτερικό;
Για μια μικρή αγροτική επιχείρηση χρειάζεται και πολύ δουλειά και πολύς χρόνος για να ξεκινήσει εξαγωγικές δραστηριότητες. Είναι όμως από την άλλη μια διαδικασία που μπορεί να διασφαλίσει την βιωσιμότητα και προοπτική εξέλιξης μιας τέτοιας εταιρείας και συνεπώς αξίζει τον κόπο και την υπομονή. Σημαντικός παράγοντας σε αυτή τη διαδικασία είναι και πάλι η εύρεση αξιόπιστων συνεργατών που θα γνωρίζουν καλά το περιβάλλον και τις ειδικές απαιτήσεις της κάθε χώρας στην οποία προσπαθούμε να εξάγουμε. Δεν υπάρχει για παράδειγμα κανένας λόγος να επενδύσουμε χρόνο και χρήμα σε μια αγορά που ζητάει απαραιτήτως κάποιες προδιαγραφές τις οποίες δεν μπορούμε να καλύψουμε γιατί πχ δεν έχουμε τις κατάλληλες υποδομές.
Ιδιαίτερα σημαντικός επίσης είναι ο χρόνος που επιλέγουμε να κάνουμε μια τέτοια κίνηση. Θα πρέπει να έχουμε διασφαλίσει πρώτα ότι μπορούμε να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις μιας τέτοιας αγοράς τόσο από ποσοτικής όσο και από ποιοτικής άποψης, καθώς αν δεν μπορέσουμε να καλύψουμε τις απαιτούμενες ποσότητες τόσο στους χρόνους όσο και σε ακριβώς την ίδια ποιότητα που έχουμε υποσχεθεί κινδυνεύουμε να βλάψουμε ανεπανόρθωτα την αξιοπιστία μας και να κλείσουμε μια αγορά που δύσκολα μετά θα ξανανοίξει για μας.
Τι σου λένε οι ξένοι αγοραστές για τα αρωματικά - φαρμακευτικά φυτά της χώρας μας;
Οι ξένοι αγοραστές γνωρίζουν πολύ καλά ότι ένα ελληνικό προϊόν αρωματικών φυτών υπερέχει σημαντικά σε ποιοτικά χαρακτηριστικά σε σχέση με τα περισσότερα που κυκλοφορούν στην παγκόσμια αγορά και προέρχονται κυρίως από τρίτες χώρες. Φυσικά η καταγωγή δεν φτάνει από μόνη της για να εξασφαλίσει την ποιότητα και εξυπακούεται ότι τα προϊόντα αυτά θα πρέπει είναι προσεγμένα σε όλα τα στάδια της παραγωγής τους (καλλιέργεια- μεταποίηση- συσκευασία). Αν λοιπόν ισχύουν οι παραπάνω προϋποθέσεις οι ξένοι αγοραστές και προτιμούν και προετοιμασμένοι να πληρώσουν ακριβότερα τα προϊόντα αυτά.
Η Ελληνική αγορά μπορεί να απορροφήσει ποιοτικά γεωργικά προϊόντα;
Γνωρίζουμε καλά ότι η Ελληνική αγορά είναι ιδιαίτερα πιεσμένη τα τελευταία χρόνια ελέω κρίσης και δυσκολεύεται να απορροφήσει ποιοτικά γεωργικά- όπως και άλλα- προϊόντα λόγω μειωμένης αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών. Το ευχάριστο βέβαια είναι ότι παρατηρείται τον τελευταίο καιρό μια στροφή προς τα ελληνικά προϊόντα, τα οποία και υπερέχουν ποιοτικά πολλών εισαγόμενων και σε αρκετές περιπτώσεις είναι και φθηνότερα.
Ένα όμως βασικό χαρακτηριστικό της Ελληνικής αγοράς, το οποίο αποτελεί σημαντικό πλεονέκτημα για τα ποιοτικά ελληνικά προϊόντα, είναι ότι δεν απευθύνεται μόνο σε ντόπιους καταναλωτές. Οι ελληνικές εταιρείες έχουν τη δυνατότητα να κάνουν αυτό που έχω ονομάσει χαρακτηριστικά «εξαγωγές στο εσωτερικό». Θα πρέπει συστηματικά να προωθούμε τα ελληνικά ποιοτικά προϊόντα στα εκατομμύρια των τουριστών- καταναλωτών που επισκέπτονται κάθε χρόνο τη χώρα μας και να σταματήσουμε το γελοίο αυτό φαινόμενο να ταΐζουμε τον επισκέπτη με προϊόντα που έχουμε εισάγει από τη χώρα από την οποία προέρχεται. Αν αντιστρέψουμε μαζικά αυτό το φαινόμενο, είναι απολύτως βέβαιο ότι τα ποιοτικά γεωργικά προϊόντα που παράγουμε δεν θα φτάνουν να καλύψουν τις ανάγκες της Ελληνικής- τουριστικής αγοράς.
Γιατί βιολογική γεωργία;
Η βιολογική γεωργία δεν είναι μόδα είναι ανάγκη. Είναι ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος στο οποίο ζούμε και θα περάσουμε στις επόμενες γενιές, είναι ανάγκη προστασίας του ίδιου μας του εαυτού και των γύρω μας. Το πρόβλημα εδώ, όπως και σε πολλές άλλες λάθος πρακτικές που ακολουθεί ο άνθρωπος, είναι κυρίως η έλλειψη παιδείας και δευτερευόντως η αναζήτηση της ευκολίας. Οι τελευταίες γενιές αγροτών έχουν αφενός εκπαιδευτεί συστηματικά να πιστεύουν ότι η χρήση χημικών ουσιών (εντομοκτόνα, ζιζανιοκτόνα, κλπ) στην καλλιέργεια αποτελεί μονόδρομο για να έχουν παραγωγή και αφετέρου αγνοούν παντελώς τις επιπτώσεις της χρήσης των ουσιών αυτών ακόμα και στον ίδιο τους τον εαυτό. Επιπλέον, η ευκολία που παρέχουν οι πρακτικές αυτές στην καλλιέργεια, κυρίως όσον αφορά στη μείωση των εργατικών, τις κάνουν ακόμα πιο ελκυστικές. Η κατάσταση αυτή μπορεί να αντιστραφεί με συστηματική ενημέρωση για τις επιπτώσεις της χρήσης χημικών στον άνθρωπο και το περιβάλλον και εκπαίδευση στις πρακτικές της βιολογικής γεωργίας. Σημαντικό ρόλο εδώ παίζουν και οι υφιστάμενοι βιοκαλλιεργητές οι οποίοι θα πρέπει δια του παραδείγματος να δείχνουν ότι υπάρχει εναλλακτικός δρόμος. Ειδικότερα, όσον αφορά στα αρωματικά φυτά, θεωρώ ότι είναι τα καταλληλότερα (τα περισσότερα είδη) για να ξεκινήσει κάποιος τη βιολογική γεωργία καθώς έχουν πολύ λίγες προσβολές από εχθρούς και ασθένειες και χρειάζονται πολύ περιορισμένη προστασία σε σχέση με άλλες καλλιέργειες (π.χ. κηπευτικά). Για να το πω και πιο απλά: αν εγώ, που ήμουν τελείως άσχετος με το αντικείμενο, μπόρεσα να τα καλλιεργήσω με βιολογικό τρόπο μπορεί ο οποιοσδήποτε.
Μπορείς να μοιραστείς μαζί μας μια σημαντική στιγμή. Μια στιγμή που ένιωσες ότι αξίζει τον κόπο η όλη σου προσπάθεια.
Έχουν υπάρξει αρκετές σημαντικές στιγμές σε αυτά τα χρόνια που ασχολούμαι με τα αρωματικά φυτά (πρώτη φύτευση, πρώτη συγκομιδή, πρώτη δημοσίευση, πρώτη εξαγωγή, κλπ) που με έκαναν να νοιώσω ότι αξίζει η προσπάθεια και είναι πραγματικά είναι δύσκολο να ξεχωρίσω κάποια. Οπότε θα πω ότι μια πολύ σημαντική στιγμή είναι αυτή που δεν έχει έρθει ακόμα και την περιμένω να με εκπλήξει ευχάριστα.
Πληροφορίες:
T. 2285023110, 210 8130296
Περιοχή: Σαγκρί - Νάξου (Κυκλάδες)
Τ.Κ. 84 300
www.organicislands.gr
www.facebook.com/OrganicIslands
Η παραπάνω συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Biomag, τεύχος 1.